Tropem Liverpoolu, czyli analiza w służbie rozwoju

22.02.2019 18.00, autor: JAKUB WYDRA, MICHAŁ PAPIERZ; fot. ALEKSANDRA WÓR,

– Jeśli się wzorować, to na najlepszych. Podczas pobytu w Liverpool FC długo rozmawiałem z szefem departamentu analizy tego klubu, Timem Jenkinsem. Opowiedział mi o projekcie, który wdrożyli w swojej Akademii, w każdym roczniku. Każdemu zawodnikowi przypisują cechy indywidualne, które powinien rozwijać i na podstawie analizy oceniają go, czy w trakcie meczu wykonał swoje zadania na odpowiednim poziomie oraz czy zaliczył progres, czy może regres – opowiada Kacper Marzec, koordynator działu analizy w Akademii Legii.

 

– W Akademii Legii wdrażamy podobny program o nazwie „ścieżka rozwoju zawodnika” w trzech kategoriach wiekowych - Legii II, U18 i U17. Na ten moment nie dysponujemy aż tak rozbudowanym działem analizy, jak LFC, by móc pozwolić sobie na objęcie tym projektem każdego zespołu. W Polsce, pod względem wykorzystania analizy w futbolu, szczególnie w procesie szkolenia jesteśmy daleko w tyle za zachodnimi klubami. Nie tylko w Anglii analiza pełni kluczową rolę w szkoleniu młodych zawodników. Przykładowo, w Ajaxie Amsterdam dział analizy tworzy profile piłkarzy w oparciu o profile swoich najlepszych absolwentów. Przenoszą później taki profil na obserwację nastoletnich graczy i jeśli zobaczą, że na przykład napastnik U14 ma podobne ruchy, zachowania z piłką czy bez piłki do Justina Kluiverta, poświęcają temu chłopakowi więcej uwagi, otaczają opieką. Dzięki analizie wiedzą, jakie cechy i predyspozycje maksymalizują szanse poradzenia sobie w seniorskim futbolu i robią wszystko, by żaden talent im nie umknął. My w Akademii Legii staramy się cały czas rozwijać nasz dział analizy, obserwować to, co bardzo dobrze funkcjonuje w czołowych, europejskich klubach i przenosić w miarę możliwości na nasz grunt – podkreśla Kacper Marzec.

 

 

 

 

Projekt „ścieżka rozwoju zawodnika” jest więc w dużym stopniu zaczerpnięty właśnie z europejskich marek, takich jak Liverpool FC. Obejmując zawodników obserwacją i analizą gromadzonego w ten sposób materiału, mamy większą kontrolę nad ich rozwojem. Dzięki temu możemy w odpowiednim momencie zdiagnozować problem, interweniować, czy wdrożyć konieczne poprawki w programie szkolenia.

 

Pomysł ten był już testowany w naszej Akademii w poprzednim sezonie.

 

– Robiliśmy to w trzech sześciotygodniowych cyklach, w których zawodnicy z danej kategorii wiekowej pracowali nad wybranymi elementami, które zostały uznane przez trenerów za kluczowe na tym etapie szkolenia. Podzieliliśmy drużyny Akademii na trzy bloki. W pierwszym - U11 – U13 - skupialiśmy się na obserwacji chłopców pod kątem gry jeden na jeden. W drugim bloku, U14 – U16 nasza praca opierała się na podziale zawodników na trzy podgrupy: „artyści”, czyli zawodnicy środka pola, dla których najważniejsza jest kreatywność, „kilerzy”, czyli napastnicy, ofensywni pomocnicy i skrzydłowi dla których kluczowe są umiejętność wykończenia czy znalezienia się w sytuacji podbramkowej oraz „żołnierze”, czyli przede wszystkim zawodnicy defensywni, dla których najważniejszą umiejętnością jest odbiór piłki. W ostatnim bloku, czyli U17 – U19 koncentrowaliśmy się na profilach zawodników, definiujących ich pożądane mocne strony względem pozycji, na której występują – opisuje koordynator analizy.

 

– Przykładowo, w przypadku zawodników z grupy „artystów” zwracaliśmy uwagę na trzy cechy: podanie finalne, podanie kierunkowe, podanie do przodu. Gromadziliśmy materiał nagrywając nie tylko mecze, ale również treningi. Analizowaliśmy każdego gracza pod kątem tego, jak się porusza w trakcie gry czy jak wywiązuje się z realizacji swoich zadań i założeń. Później porównywaliśmy jego postawę na początku i na końcu sześciotygodniowego cyklu, by ocenić, czy zanotował progres czy regres. Oczywiście, to był zbyt krótki okres czasu, by wyciągać z tych obserwacji daleko idące wnioski. Teraz robimy kolejny krok i nasze obserwacje potrwają zdecydowanie dłużej, bo całą rundę wiosenną. Skupiamy się na trzech zespołach: rezerwach, U18 i U17, ponieważ tam zawodnicy pracują już przede wszystkim na profilach, co daje nam jasny punkt odniesienia w analizie – podkreśla.

 

Tak więc, od początku marca - czyli startu rundy wiosennej - analitycy Akademii Legii zajmować się będą analizą meczów trzech najstarszych drużyn przy szczególnym uwzględnieniu ścieżki rozwoju każdego zawodnika. Wszyscy zawodnicy będą mieli stworzone indywidualne "teczki", w których po każdym meczu umieszczane będą informacje, jak dany gracz radził sobie w poszczególnych aspektach zgodnych z jego ścieżką rozwoju.

 

 

 

 

 

"Ścieżka rozwoju zawodnika" jest głównym projektem działu analizy naszej Akademii na najbliższe pół roku. Oprócz Kacpra Marca, który jest szefem działu, nad tym programem pracować będzie dziesięć osób. Do każdego zespołu przydzielonych zostało po trzech analityków - stażystów. Za drużynę U17 odpowiadają Marcin Zając, Kacper Liberkowski i Miłosz Kowalski. Analizę graczy U18 prowadzą Marcin Wilkowski, Norbert Onuoha i Marcin Grudniewski. Z kolei zespół rezerw znajduje się pod obserwacją Karola Wasilewskiego, Michała Madeńskiego i Mateusza Kurka. Koordynowaniem projektu oraz wsparciem stażystów zajmuje się .

 

– Tworzymy naprawdę świetny zespół. Mimo, że większość chłopaków jest u nas na stażu, każdy z nich wnosi niezaprzeczalną wartość do naszej pracy. Co ważne, każdy z nich ma inne atuty, doświadczenia czy zainteresowania, dzięki czemu mogą nas wspierać na różnych płaszczyznach. Jeden chłopak zajmuje się na co dzień programowaniem i pomaga nam przede wszystkim od tej technicznej strony, inny od lat fascynuje się skautingiem i widać w jego pracy dobre oko do zawodników. Jako koordynator staram się otaczać tych chłopaków opieką, tak by i oni maksymalnie skorzystali z tego, w jakim miejscu się znajdują. Ostatnio podpisaliśmy z nimi oficjalne umowy o staż, mają klubowe stroje, bilety na mecze pierwszej drużyny czy zniżkę na zakupy w Fan Storze. Zależy nam, by czuli się częścią Legii, by wiedzieli, że doceniamy ich wkład w naszą pracę i rozwój – podkreśla Marzec.

 

 

 

 

Jakie aspekty będą podlegały analizie przez najbliższe pół roku?

 

– Przede wszystkim chcemy, by były to elementy stricte piłkarskie, czyli przykładowo nie będziemy przykładać większej wagi do ruchu bez piłki. Co istotne, muszą być to aspekty, które da się obiektywnie ocenić. Ruch bez piłki byłby ciężki do jednoznacznej oceny, bo jeden trener cenił będzie zawodnika za dany ruch, ale już drugi trener może mieć zupełnie inne oczekiwania względem tego aspektu. Dlatego my będziemy zwracać uwagę na przykład na dośrodkowania - na ich ilość i dokładność, czyli procent celnych zagrań. Uzyskujemy konkretną liczbę, która z jednej strony jest daną obiektywną, którą każdy widzi w ten sam sposób, zaś z drugiej - daje nam ona informację, czy zawodnik wypełnia założenia oraz czy jest coraz lepszy, czy może wręcz przeciwnie. Nasi trenerzy mieli za zadanie opracować zbiór cech piłkarskich, które dla nich są najistotniejsze z punktu widzenia danego gracza i jego pozycji. Na tej właśnie podstawie będziemy analizować mecze i oceniać progres lub regres jednostek – wyjaśnia.

 

– Na przykład, dla ofensywnego pomocnika zespołu U17 iksińskiego cechy wyznaczone przez trenera to skuteczność jeden na jednego w ofensywie, skuteczność uderzeń na bramkę rywala oraz ilość i jakość przyjęć kierunkowych. Jeśli uda nam się określić, że dany zawodnik jest dobry w pojedynkach jeden na jeden, ale bardzo słabo wychodzą mu dośrodkowania - a jest to możliwe wyłącznie poprzez długotrwałe monitorowanie gracza - będzie można stymulować jego rozwój na obu płaszczyznach. To cel numer jeden naszego projektu. Cel numer dwa to minimalizowanie ryzyka błędu w tworzeniu modelu gry. Zbieranie i analiza materiału na przestrzeni następnych lat pomoże nam ocenić, czy podążamy właściwą drogą. Dziś może wydawać nam się, że należy przeznaczyć określoną ilość czasu na pracę nad danym elementem, ale tylko analizując efekty naszej pracy w dłuższym wycinku czasu będziemy mogli powiedzieć, że rzeczywiście praca ta przynosi zamierzone efekty – tłumaczy koordynator działu analizy.

 

– W pracy nad zespołem U17 będzie nas wspierał system kamer SAG. Z racji tego, że zespół trenera Szoki domowe mecze rozgrywa przy Łazienkowskiej, gdzie boisko mamy stale pod czujnym okiem kamer, system ten - dzięki wykonywaniu pewnych czynności automatycznie - mocno przyspieszy naszą pracę. Niektóre dane, uzyskiwane dotąd poprzez pracę człowieka, teraz będą nam dostarczane przez system – dodaje.

 

 

 

 

– W pewnym sensie możemy mieć kontrolę nad tym, ilu zawodników będziemy dostarczać każdego roku do pierwszego zespołu Legii, ilu z nich podąży drogą Sebastiana Szymańskiego. Znajdziemy prawidłowości, schematy, które powtarzają się w przypadku każdego lub większości graczy, którzy zaistnieli w „jedynce”. Dzięki temu będziemy wiedzieć, jakie aspekty finalnie okazały się najważniejsze, a to pozwoli nam zawczasu poświęcić im odpowiednio dużo uwagi i pracy – podsumowuje.