Najważniejszy mięsień piłkarza? Mózg!

14.02.2019 18.00, autor: JAKUB WYDRA, fot. ALEKSANDRA WÓR,

- Piłka nożna jest sportem niezwykle szybkim, w którym występuje duża liczba zmiennych i konieczna jest ciągła analiza tego, co się na boisku dzieje. Zawodnik nie ma zbyt wiele czasu na tę analizę oraz na podjęcie decyzji czy reakcję na grę przeciwnika. Zmuszając młodych graczy do szybszego myślenia i działania w treningu, przyzwyczajamy ich do wymagań seniorskiej piłki - mówi o treningu koordynacji wzrokowo-ruchowej trener przygotowania motorycznego Akademii Legii Tomasz Grudziński.

 

Legendarny pomocnik FC Barcelony Xavi powiedział kiedyś: "Umysł jest czymś najważniejszym w piłce nożnej przyszłości. Futbol jest sportem, w którym musisz widzieć co dzieje się wokół ciebie, aby odnaleźć najlepsze z możliwych rozwiązanie. Nie da się zastąpić szybkości myślenia i inteligencji gry zdolnościami fizycznymi. To jest niemożliwe".

 

Piłka nożna stale ewoluuje i jest dziś dyscypliną coraz bardziej wymagającą, a gra staje się coraz szybsza. Tym samym, na najwyższym poziomie, zawodnicy mają bardzo niewiele czasu by odpowiednio zareagować na boiskowe wydarzenia. Dlatego tak ważne staje się, by kształtować w graczach nie tylko szybkość biegu czy doskoku do rywala przy piłce, ale przede wszystkim szybkość oceny sytuacji i podejmowania decyzji. Celem naszej Akademii jest wyszkolić zawodnika, który z powodzeniem będzie sobie radził nie tylko na poziomie polskiej Ekstraklasy, ale przede wszystkim na poziomie międzynarodowym - w europejskich pucharach, reprezentacji Polski czy w silnych zagranicznych ligach.

 

W każdą środę o 18:00 zawodnicy z zespołów U17 i U16 spotykają się z trenerem przygotowania motorycznego Tomaszem Grudzińskim i pracują nad koordynacją wzrokowo-ruchową. Inspiracją dla naszej Akademii były obserwacje tego, jak pracują najlepsze europejskie kluby.

 

 

 

 

– Duże wrażenie zrobiła na mnie wizyta w ośrodku Borussii Dortmund przy okazji rozgrywek UEFA Youth League i możliwość zobaczenia z bliska ich znanego na cały świat projektu "Footbonaut". Zawodnik wchodzi do tak zwanej "klatki" i musi w krótkim czasie wykonać serię przyjęć i podań piłki. Dzięki temu później, w warunkach meczowych, łatwiej będzie mu dostrzec kolegę na boisku, podjąć szybką i przede wszystkim dobrą decyzję. Trening ten ma poprawiać szybkość reakcji na boisku oraz jej jakość. Pomyślałem wtedy, że choć nie dysponujemy w klubie takim urządzeniem, można byłoby wprowadzić do treningu motorycznego elementy koordynacji wzrokowo-ruchowej, zmusić zawodników do myślenia podczas ćwiczeń – wyjaśnia Tomasz Grudziński.

 

 

Tak naprawdę początki pracy nad koordynacją wzrokowo-ruchową w naszym klubie sięgają czasów Legii II prowadzonej przez Jacka Magierę.

 

– Byłem wtedy członkiem sztabu szkoleniowego trenera Magiery i obaj doszliśmy do wniosku, że wprowadzenie do zajęć stricte motorycznych elementów logicznego myślenia i podejmowania decyzji pod presją czasu będzie tych chłopaków przyzwyczajać do wymagań seniorskiej piłki. Dużo mówi się, że na etapie juniora zawodnik masz czas, by przyjąć piłkę, poprawić ją sobie, rozejrzeć się i dopiero zagrać do partnera. W piłce seniorskiej tego czasu jest dużo mniej, decyzje należy podejmować więc znacznie szybciej. Nie sztuką jest na dziesięć decyzji podjąć siedem czy osiem błędnych. Każdy piłkarz powinien dążyć do jak największego procentu udanych zagrań, a praca nad koordynacją wzrokowo-ruchową może mu w tym pomóc – tłumaczy.

 

– Zawsze byłem zdania, że jeśli jest możliwość wykorzystania w pracy nad aspektami czysto fizycznymi, takimi jak przyspieszenie, szybkość biegu, skoczność, wytrzymałość, koordynacja - elementów logicznego myślenia, zapamiętywania, obserwacji, to należy to robić. W futbolu ważny jest nie tylko układ kostno-mięśniowy, ale i głowa.

 

 

 

 

Czym tak naprawdę są zajęcia poprawiające koordynację wzrokowo-ruchową?

 

– Chodzi przede wszystkim o to, by w trening motoryczny wplatać elementy łamigłówek. Zazwyczaj są to zadania matematyczne, dodawanie lub odejmowanie. Na przykład tydzień temu jedno z ćwiczeń wyglądało w taki sposób, że zawodnicy utworzyli trójkąt i oprócz wykonania zadania stricte koordynacyjnego, mieli również za zadanie zająć odpowiednie miejsce, podejmując decyzję na bazie obserwacji i analizy, rotować się pomiędzy sobą. Dokładnie tak samo będą się później rotować na boisku, zajmując odpowiednie strefy. Ważne, by takie ćwiczenia wykonywać pod presją czasu, bo tylko wtedy można pracować nad szybkością tych działań – podkreśla trener.

 

– Oprócz środowych zajęć poświęconych koordynacji wzrokowo-ruchowej, często urozmaicam rozgrzewki przed treningiem stricte piłkarskim - właśnie o różnego rodzaju łamigłówki, dodatkowe zadania, których zawodnik nie może wykonać mechanicznie, ale musi się nad nimi zastanowić – dodaje.

 

 

 

 

Trening ten ma przede wszystkim pomóc zawodnikom w przyszłości, na etapie futbolowej dorosłości.

 

– Piłka nożna jest dziś sportem niezwykle szybkim, w którym występuje duża liczba zmiennych i konieczna jest ciągła analiza tego, co się na boisku dzieje. Zawodnik nie ma zbyt wiele czasu na tę analizę oraz na podjęcie decyzji czy reakcję na grę przeciwnika. Zmuszając młodych graczy do szybszego myślenia i działania w treningu, przyzwyczajamy ich do wymagań seniorskiej piłki – tłumaczy Grudziński.

 

– Przyjęło się, że mózgiem drużyny piłkarskiej jest jej środek, czyli środkowi pomocnicy, defensywni i ofensywni, często również jeden z środkowych obrońców, który wykazuje się większą kreatywnością i lepszym wyprowadzeniem piłki od swojego partnera. Jednak we współczesnym futbolu coraz częściej trenerzy oczekują, by każdy zawodnik, niezależnie od pozycji, miał swój wkład w konstruowanie gry, wykazywał się kreatywnością i potrafił wziąć na siebie odpowiedzialność za rozgrywanie piłki. Dlatego każdy gracz z pola powinien nad tym pracować.

 

– Widać podczas naszych zajęć, że zawodnicy z środka pola radzą sobie z tymi zadaniami dużo lepiej, niż na przykład skrzydłowi czy boczni obrońcy. Czasami gracze z tych sektorów boiska potrzebują trzy razy więcej czasu na wykonanie zadania, niż chłopcy grający na co dzień w środkowej strefie. To również pokazuje, jak duże są rezerwy w aspekcie koordynacji wzrokowo-ruchowej, jak wiele możemy poprawić – zauważa.

 

 

 

 

Badania nad rolą mózgu w futbolu przeprowadził między innymi hiszpański trener Juanlu Martinez, przez lata związany z Espanyolem Barcelona czy Dynamem Moskwa.

 

– Moje obserwacje trwały wiele lat, najpierw we wszystkich kategoriach wiekowych Akademii Espanyolu, później również w Moskwie współpracowałem z wieloma cenionymi neurologami. Analizowaliśmy zachowania i aktywność mózgu przy podejmowaniu decyzji pod wpływem specyficznych bodźców, z którymi można zetknąć się w meczu piłkarskim. Badania były bardzo kosztowne i pracochłonne, ale dały nam naprawdę interesujące i wartościowe wnioski. Jeżeli chcemy wychować inteligentnych piłkarzy, przede wszystkim musimy prowokować ich do myślenia podczas treningów. Różnica między dobrym i złym zawodnikiem znajduje się w jego mózgu, a nie w możliwościach fizycznych – mówił w jednym z wywiadów.

 

– Pisałem pracę dyplomową na temat psychomotoryki. W ramach badań porównywałem wyniki testów piłkarzy z pierwszej ligi, trzeciej ligi oraz ligi okręgowej. Były to testy motoryczne, przede wszystkim szybkościowe oraz testy psychomotoryczne, czyli na przykład test logicznego myślenia czy test osobowości. Największe różnice między zawodnikami wcale nie dotyczyły testów motorycznych, ale właśnie umiejętności szybkiego podejmowania decyzji i logicznego myślenia – wskazuje Tomasz Grudziński.

 

– To dało mi do myślenia, że sukces sportowy wiąże się mocno ze zdolnościami psychomotorycznymi, często w dużo większym stopniu niż ze stricte motorycznymi aspektami. Nie możemy więc zaniedbywać treningu mózgu kosztem pracy nad wytrzymałością czy siłą fizyczną.

 

 

 

 

Póki co zajęcia te dotyczą konkretnej grupy zawodników naszej Akademii, ale w przyszłości obejmą kolejne kategorie wiekowe.

 

– Na ten moment pracujemy nad koordynacją wzrokowo-ruchową przede wszystkim w kategoriach U17 i U16, ale koordynator bloku U13 - U18 Piotr Urban polecił nagrywać nasze zajęcia, by później wdrażać to również w kolejnych zespołach. Szybkie i logiczne myślenie jest niezwykle przydatne nie tylko w futbolu, ale i w życiu codziennym, chociażby w prowadzeniu samochodu. Praca nad tymi umiejętnościami niesie więc za sobą wiele korzyści na różnych płaszczyznach. Większość ludzi w futbolu zwraca dużą uwagę na przygotowanie motoryczne, ale trenerzy i piłkarze z poziomu TOP na świecie są zgodni - najważniejszym mięśniem piłkarza jest mózg!